تحلیلی بر خشونت علیه زنان تحت حاکمیت رژیم اسلامی

25/11/201813/09/2021 iranhrw

نگارش: فرناز.ج / مژده.س به مناسبت روز جهانی مبارزه با خشونت علیه زنان

خشونت علیه زنان پدیده ای است که روی سلامت و بهداشت روانی خانواده و جامعه تاثیر منفی می گذارد و داشتن تعریفی یکپارچه از خشونت علیه زنان و بررسی ریشه آن امکان شناخت انواع مصادیق این نوع خشونت فراگیر و سیستماتیک و توقف آن را بهتر فراهم می کند. خشونت فیزیکی شامل رفتارهایی از قبیل: اسیدپاشی- ضرب و شتم- کشیدن مو- زدن با اسلحه سرد و گرم – ریختن آب جوش – زدن آتش سیگار روی بدن- کشیدن روی زمین – اجبار به زندگی در شرایط نامعلوم – توهین، تحقیر- فحاشی، قتل – خشونت جنسی و روحی و دیگر خشونت ها است.

واقعیت این است که وضعیت حقوق بشری زنان در ایران نگران کننده است و نقض گسترده‌ حقوق زنان و خشونت علیه زنان به عوامل مختلف تاریخی، اجتماعی و فرهنگی بستگی دارد. ساختار اجتماعی مردانه، فرهنگ و ارزش‌های مرد سالارانه که زن را ناتوان و عاجزه تلقی می کند و ذهنیت بدبینانه ای که نسبت به زنان ‌در توان ذهنی آنها وجود دارد، ‌نظام حقوقی و قضایی بیمار، و‌جود نارسایی و ضعف در دادگاهها، وابستگی اقتصادی زنان به مردان از جمله‌ عوامل افزایش خشونت علیه زنان در ایران می‌باشد. در کشور ایران تنبیه زنان ریشه فقهی و اسلامی دارد. در آیه 34 قرآن، کتک زدن و ضرب و شتم زنان به صراحت تاکید شده است و از طرفی هم قانون مجازات ایران برگرفته از قرآن و فقه شیعه است که راه خشونت علیه زنان را باز کرده است. اکنون این سوال مطرح می شود که چطور ممکن است کتک زدن زنان، یکی از دستورهای کتاب آسمانی از سوی خداوند باشد؟ در این مقاله خشونت علیه زنان در دو بخش شامل: خشونت مردان بر زنان و خشونت حکومت بر زنان مورد برسی قرار خواهد گرفت و خواهیم گفت که رفتارهای خشونت آمیز دیکتاتورانه علیه زنان در ایران نقض آشکار حقوق بشر بوده و امری غیر انسانی می باشد.

بخش اول: خشونت مردان بر زنان

از گذشته‌ های دور تا امروز، خشونت در ایران ابزار قدرتی است برای کنترل، تنبیه و سلطه بر زنی که انتظارات جامعه‌ مرد سالارانه را برآورده نمی کند. خشونت ‌علیه زنان در ایران عمری طولانی دارد اما تعریف انواع خشونت سیستماتیک از جمله خشونت علیه زنان در دهه‌های اخیر شکل دقیق‌تری پیدا کرده‌ است. از جمله دلایل شکل‌ گیری این تکامل، می توان به تغییر نقش‌های جنسیتی و به تبع آن تغییر جایگاه زنان و دگرگونی رابطه قدرت میان زن و مرد در ساختار خانواده و جامعه اشاره کرد که در نهایت منجر به تضعیف حقوق زنان شده است. در مسیر نقش‌ پذیری مردان در ساختار خانواده مرد سالار، انتظار می رود که مردان خصوصیاتی چون غیرت و تعصب را به عنوان ارزش‌های اخلاقی در برابر زنان اعمال کرده و اقدام به خشونت علیه زنان کنند و در مقابل، زنان به خاطر حفظ ارزش‌های اخلاقی بخاطر شرم و حیا و ترس از هم پاشیدن زندگی، مجبور به اطاعت و سکوت هستند و در عمل، دادگاهها به علت سلطه مردان بر زنان که قدمتی دیرینه در فقه و قران کریم دارد، از این گونه شکایتها استقبال نکرده و در نهایت زنان باید به ناچار مطیع مردان باشند امری که بر خلاف وجدان و انسانیت است.

بخش دوم: خشونت حکومت بر زنان

نهادهای مبارزه با بی حجابی از اوایل انقلاب اسلامی در ایران همچنان فعال بودند. کمیته، گشت ارشاد و پلیس امنیت اخلاقی از نامهای این نوع سازمانهای دولتی ایران برای برخورد بی حجابی هستند. نسل های بعد ازانقلاب، که دوران نوجوانی و جوانی خود را در همین دوران گذرانده اند، بیش از این شاهد برخورد خشونت آمیز در امر حجاب بوده اند. از ابتدای حیات جمهوری اسلامی ایران، حجاب اجباری زنان به عنوان یکی از بارزترین نشانه‌های نمایشی مورد توجه حاکمان قرار گرفته است و این امر با وجود گوناگونی عقیدتی زنان و واقعیت جامعه ایران همخوانی ندارد و حکومت در چهار دهه گذشته با به کارگیری سیاست‌های اجباری در صدد محقق کردن هدف خود برآمده است و حکومت، بقای نظام جمهوری اسلامی را بر پایه غیرت و حفظ ارزشهای اسلامی توجیه می کند و در صورت عدم رعایت حجاب، حکومت با زنان برخورد قانونی می کند و دسترسی آنان به موقعیت‌های شغلی، امکانات و خدمات حقوقی، درمانی، آموزشی و تفریحی را محدود می کند.

نتیجه گیری

وضعیت حقوق بشری زنان در ایران نگران کننده است و نقض گسترده‌ حقوق زنان و خشونت علیه آنها به عوامل مختلف اجتماعی و فرهنگی بستگی دارد. ساختار اجتماعی مردانه، فرهنگ و ارزش‌های مرد سالارانه که زن را ناتوان و عاجزه تلقی می‌کنند و ذهنیت بدبینانه‌ای که نسبت به زنان ‌در توان ذهنی آنها وجود دارد، ‌نظام حقوقی و قضایی بیمار، و‌جود نارسایی و ضعف در دادگاهها، سطح پایین دانش عمومی زنان، وابستگی اقتصادی زنان به مردان، دگرگونی رابطه قدرت میان زن و مرد از جمله‌ عوامل افزایش خشونت علیه زنان در ایران می‌باشد و از ابتدای حیات جمهوری اسلامی ایران، خشونت علیه زنان بیشتر شده است و مجوز این خشونت ها در آیه 34 قرآن به صراحت تاکید شده و این امر ریشه فقهی و تاریخی دارد و قانون مجازات اسلامی حاکم بر ایران نیز که برگرفته از قرآن و فقه شیعه است بر تایید این خشونت صحه گذاشته است و از طرفی هم، بر پایه تعالیم و آموزه های سنتی، مردان برتر از زنان هستند و در جامعه اسلامی به زن به عنوان برده نگاه می شود. در خشونت علیه زنان توسط حکومت، باید گفت که از ابتدای حیات جمهوری اسلامی ایران، حجاب اجباری زنان به عنوان یکی از بارزترین نشانه‌های نمایشی مورد توجه حاکمان قرار گرفته است و این برنامه به شکلی که مد نظر حاکمان جمهوری اسلامی‌ است با گوناگونی عقیدتی شهروندان و واقعیت جامعه ایران همخوانی ندارد و حکومت، بقای نظام جمهوری اسلامی را بر پایه حفظ ارزشهای اسلامی حجاب توجیه می کند و در صورت عدم رعایت حجاب، آنها محرومیت اجتماعی می کند و در مجموع قوانین حمایتی‌ ایران از زنان در برابر انواع خشونت، دچار مشکل اساسی بوده و وضعیت حقوق بشری زنان در ایران بسیار نگران کننده است و تا وجود عقاید اسلامی این خشونتها ادامه دار خواهد بود.

*نگارندگان به عنوان فعال حقوق بشر ضمن فریاد خواهی با محکوم کردن این رفتارهای غیر انسانی بر این باور هستیم که حقوق مدنی زنان در ایران رعایت نمی شود و راه حل خروج از این تظلم، تنها با تغییر رژیم جمهوری اسلامی ایران ممکن است.